وصـال مـمـکـن و واجــب بــه هـم چــیـسـت | حـدیـث قـرب و بــعـد و بــیـش و کـم چـیـسـت |
|جواب |
ز مــن بــشــنــو حــدیـث بــی کــم و بــیـش | ز نــزدیــکـــی تـــو دور افـــتـــادی از خـــویــش |
چــو هــســتــی را ظــهــوری در عــدم شــد | از آنــجــا قــرب و بـــعــد و بــیــش و کــم شــد |
قــریــب آن هــســت کــو را رش نــور اســت | بــعـیـد آن نـیـســتــی کـز هـســت دور اســت |
اگــــر نــــوری ز خـــــود در تـــــو رســــانــــد | تــــو را از هــــســــتــــی خــــود وا رهــــانــــد |
چــه حــاصــل مــر تــو را زیــن بـــود نــابـــود | کـــز او گـــاهـــیـــت خـــوف و گـــه رجـــا بـــود |
نــتـــرســـد زو کــســـی کــو را شــنــاســـد | کــه طــفــل از ســایــه خـــود مــی هــراســد |
نــــمــــانــــد خــــوف اگــــر گــــردی روانــــه | نــــخــــواهــــد اســــب تـــــازی تــــازیــــانــــه |
تــــو را از آتــــش دوزخ چــــه بــــاک اســــت | گــر از هـســتــی تــن وجــان تــو پــاک اســت |
از آتـــــــش زر خــــــالــــــص بـــــــرفــــــروزد | چـــو غــشــی نــبـــود انــدر وی چـــه ســـوزد |
تــو را غــیـر تــو چــیـزی نـیـســت در پــیـش | ولـــیـــکـــن از وجــــود خــــود بــــیـــنـــدیـــش |
اگـــر در خـــویــشـــتـــن گـــردی گــرفـــتـــار | حـــجـــاب تـــو شـــود عـــالـــم بـــه یــک بـــار |
تـــویــی در دور هــســتـــی جـــزو ســـافــل | تـــویـــی بــــا نـــقـــطـــه وحـــدت مـــقـــابـــل |
تــعــیـن هـای عــالـم بــر تــو طــاری اســت | از آن گـویی چـوشـیطـان همـچـو مـن کـیسـت |
از آن گــویــی مــرا خـــود اخـــتـــیــار اســت | تـــن مــن مــرکـــب و جـــانــم ســـوار اســـت |
زمـــام تـــن بـــه دســـت جـــان نـــهـــادنـــد | هــمــه تـــکـــلـــیــف بـــر مـــن زان نــهــادنــد |
نــدانــی کــیـن ره آتــش پــرســتــی اســت | هـمـه ایـن آفـت و شـومـی ز هـسـتـی اسـت |
کـــدامـــیــن اخـــتـــیـــار ای مـــرد عـــاقـــل | کـــســــی را کـــو بــــود بــــالـــذات بــــاطـــل |
چــو بــود تــوسـت یـک سـر هـمـچــو نـابــود | نــگـــویــی کـــه اخـــتـــیــارت از کـــجـــا بـــود |
کــســـی کــو را وجـــود از خـــود نــبـــاشــد | بـــه ذات خـــویــش نــیــک و بـــد نـــبـــاشـــد |
کـــه را دیــدی تـــو انــدر جـــمــلــه عـــالـــم | کــه یــک دم شــادمــانــی یــافــت بـــی غــم |
کــه را شــد حــاصــل آخــر جــمــلــه امــیــد | کــه مــانــد انــدر کــمــالــی تـــا بـــه جــاویــد |
مــــراتـــــب بـــــاقــــی و اهــــل مــــراتــــب | بــــه زیــــر امــــر حــــق والــــلــــه غــــالــــب |
مؤثـــر حـــق شــنــاس انــدر هــمــه جـــای | ز حـــد خـــویــشـــتـــن بـــیــرون مــنــه پـــای |
ز حـال خـویـشـتـن پـرس ایـن قـدر چـیـسـت | وز آنــجـــا بـــاز دان کــاهــل قـــدر کــیــســـت |
هر آن کـس را کـه مـذهـب غـیر جـبـر اسـت | نــبـــی فـــرمــود کــو مــانــنــد گــبـــر اســـت |
چــنـان کــان گــبــر یـزدان و اهـرمـن گــفــت | مـــر آن نـــادان احــــمـــق او و مـــن گـــفــــت |
بــه مـا افـعـال را نـســبــت مـجــازی اســت | نـسـب خـود در حـقـیـقـت لـهـو و بــازی اسـت |
نـــبـــودی تـــو کـــه فـــعـــلـــت آفـــریــدنـــد | تــــو را از بــــهــــر کــــاری بـــــرگــــزیــــدنــــد |
بـــه قــدرت بــی ســبـــب دانــای بـــر حــق | بــه عــلـم خــویـش حــکـمـی کــرده مـطــلـق |
مــقــدر گــشــتــه پـــیــش از جــان و از تــن | بـــــرای هــــر یــــکــــی کــــاری مــــعــــیــــن |
یـکــی هـفــتــصــد هـزاران ســالـه طــاعــت | بـــه جـــای آورد و کـــردش طـــوق لـــعـــنـــت |
دگـــر از مـــعـــصـــیــت نـــور و صـــفـــا دیــد | چـــو تـــوبـــه کــرد نــور «اصـــطـــفــی » دیــد |
عـــجـــب تـــر آنــکــه ایــن از تـــرک مــامــور | شــد از الــطــاف حـــق مــرحـــوم و مــغــفــور |
مـر آن دیـگــر ز مـنـهـی گــشــتــه مـلــعــون | زهــی فــعــل تــو بـــی چــنــد و چــه و چــون |
جـــنــاب کـــبـــریــایــی لـــاابـــالــی اســـت | مـــنـــزه از قـــیـــاســـات خـــیـــالـــی اســـت |
چــــه بــــود انــــدر ازل ای مــــرد نــــااهـــل | کــه ایـن یـک شــد مــحــمــد و آن ابــوجــهــل |
کــســی کــو بــا خــدا چــون و چــرا گــفــت | چــو مـشــرک حــضــرتــش را نـاســزا گــفــت |
ورا زیـــبــــد کـــه پـــرســـد از چـــه و چـــون | نـــبــــاشــــد اعـــتــــراض از بــــنـــده مـــوزون |
خــداونــدی هــمــه در کــبـــریــایــی اســت | نــه عـــلــت لــایــق فــعــل خـــدایــی اســـت |
ســـزاوار خـــدایــی لــطــف و قــهــر اســـت | ولــیـکــن بــنــدگــی در جــبــر و فــقــر اســت |
کــــرامــــت آدمــــی را اضــــطــــرار اســــت | نــه زان کــو را نــصــیــبــی ز اخــتــیــار اســت |
نــبـــوده هــیــچ چـــیــزش هــرگـــز از خـــود | پـــس آنـــگـــه پـــرســـدش از نــیــک و از بـــد |
نـــدارد اخـــتـــیـــار و گـــشـــتــــه مـــامـــور | زهـی مـســکـیـن کـه شـد مـخــتــار مـجــبــور |
نه ظلم است این که عین علم و عدل است | نه جور است این که محض لطف و فضل است |
بــه شــرعـت زان ســبــب تــکـلـیـف کـردنـد | کــــه از ذات خــــودت تــــعــــریـــف کــــردنــــد |
چــو از تــکــلــیــف حــق عــاجــز شــوی تــو | بـــه یـــک بــــار از مـــیـــان بـــیـــرون روی تـــو |
بـــه کــلــیــت رهــایــی یــابــی از خــویــش | غـــنــی گـــردی بـــه حـــق ای مــرد درویــش |
بـــــرو جـــــان پـــــدر تـــــن در قـــــضـــــا ده | بـــــه تـــــقـــــدیــــرات یــــزدانــــی رضـــــا ده |